Wczoraj min臋艂a 78. rocznica wybuchu powstania w Getcie Warszawskim. Wyst膮pienie 偶ydowskich podziemnych formacji zbrojnych trwaj膮ce do maja 1943 roku.
Do walki z niemieckim okupantem przyst膮pi艂o oko艂o 1 tysi膮c s艂abo uzbrojonych os贸b wspieranych przez pozosta艂膮 ludno艣膰 zamkni臋tej dzielnicy polskiej stolicy.
Trzeba wiedzie膰 – i zdawa膰 sobie z tego spraw臋 - 偶e powstanie to by艂o pierwszym miejskim zbrojnym zrywem w okupowanej przez Niemc贸w Europie.
W walkach i egzekucjach zgin臋艂a wi臋kszo艣膰 jego uczestnik贸w. Pozosta艂ych z terenu getta deportowano do niemieckich oboz贸w zag艂ady.
Do niemieckich oboz贸w 艣mierci.
Wi臋kszo艣膰 budynk贸w znajduj膮cych si臋 na terenie getta spalono.
zdj. https://dzieje.pl/aktualnosci/rocznica-powstania-w-getcie-warszawskim
Nale偶y zaznaczy膰, 偶e ko艅cem likwidacji warszawskiej dzielnicy 偶ydowskiej by艂o wysadzenie 16 maja 1943 roku z rozkazu J眉rgena Stroopa Wielkiej Synagogi na ulicy T艂omackie.
zdj. https://www.rmf24.pl/fakty/polska/news-73-lata-temu-w-getcie-warszawskim-wybuchlo-powstanie,nId,2187068
Poni偶ej zamieszczam pewn膮 publikacj臋 z portalu historycznego https://dzieje.pl . Nie jest ona d艂ug膮, ale... - powiem to w ten spos贸b: tre艣ciwa. Jest tutaj co艣, o czym ogromna wi臋kszo艣膰 mieszka艅c贸w innych pa艅stw – zw艂aszcza Europy Zachodniej, USA oraz Izraela nie wie. Nie zdaj膮 sobie zwyczajnie sprawy.
Tutaj m贸wi o tym pan prof. Bogdan Musia艂, kt贸rego mam rado艣膰, a zarazem szacunek zna膰 osobi艣cie. Szerzej o Panu Profesorze napisa艂am TUTAJ.
Zanim zamieszcz臋 wspomnian膮 publikacj臋 chc臋 powiedzie膰, 偶e pewne fragmenty zosta艂y przeze mnie pogrubione i zaznaczone kolorem czerwonym❗
Prof. B. Musia艂: ratowanie 呕yd贸w w Polsce by艂o bohaterstwem. Gdzie indziej - nie
PUBLIKACJA: 27.01.2020
Ratowanie 呕yd贸w przed zag艂ad膮 w okupowanej Polsce by艂o bohaterstwem, bo grozi艂a za to niechybna 艣mier膰 - m贸wi profesor historii Bogdan Musia艂, przypominaj膮c, 偶e istnia艂 tu obowi膮zek denuncjacji. Gdzie indziej tego nie by艂o.
"Pr贸ba
ratowania 呕yd贸w przed zag艂ad膮 w Polsce i gdzie indziej, to by艂y
niepor贸wnywalne sprawy. Francuz ratuj膮c 呕yda, w艂a艣ciwie
nic nie ryzykowa艂. W krajach zachodnich nie by艂o bowiem specjalnego
ustawodawstwa, kt贸re zabrania艂oby pod gro藕b膮 surowych kar pomocy
呕ydom. Owszem, istnia艂y pojedyncze rozporz膮dzenia na poziomie
lokalnym, ale nie by艂o specjalnego ustawodawstwa. Ani w Danii, ani
we W艂oszech, ani w Belgii" - przypomina pracuj膮cy w Niemczech
historyk, autor ksi膮偶ki "Kto dopomo偶e 呕ydowi...", w
kt贸rej m.in. analizuje niemieckie prawo okupacyjne.
Jak
podkre艣la, specjalne ustawodawstwo Niemcy
wprowadzili wy艂膮cznie w okupowanej Polsce. Polski ch艂op, decyduj膮c
si臋 na pomoc prze艣ladowanemu 呕ydowi, ryzykowa艂 nie tylko swoje
偶ycie, ale te偶 偶ycie w艂asnej rodziny i s膮siad贸w. Ju偶
sama wiedza o tym, 偶e kto艣 udziela schronienia, i niezameldowanie
tego Niemcom by艂a karana "policyjnymi 艣rodkami
bezpiecze艅stwa", co w praktyce okupacyjnej oznacza艂o albo
rozstrzelanie na miejscu, albo w najlepszym przypadku wys艂anie do
obozu koncentracyjnego, co de facto oznacza艂o to samo -
konstatuje Musia艂, kt贸ry zajmuje si臋 m.in. histori膮 bolszewizmu i
Holokaustu.
"Czego艣 takiego Niemcy nie wprowadzili w
偶adnym innym okupowanym kraju Europy. Dlaczego? By艂a
to reakcja na postaw臋 polskiego spo艂ecze艅stwa. Tylko w Polsce by艂y
takie instytucje jak 呕egota. Stopie艅 kolaboracji w innych
krajach by艂 du偶o wi臋kszy. Kto we Francji wy艂apywa艂 呕yd贸w?
Francuska policja. W Belgii - 艂owcy g艂贸w. W Polsce te偶 takie
osobniki by艂y. Ale z punktu widzenia Niemc贸w by艂o ich tak ma艂o,
偶e istnia艂a konieczno艣膰 wprowadzenia ustawodawstwa karz膮cego
艣mierci膮 za wszelki objaw pomocy. Za podanie
kromki chleba, szklanki wody by艂a kara 艣mierci. Wprowadzono to w
1941 roku. A w 1942 r. sama wiedza o tym, 偶e kto艣 pomaga, i
niepoinformowanie o tym by艂a karana 艣mierci膮. Przepisy te
by艂y stosowane z ca艂膮 konsekwencj膮 i brutalno艣ci膮" - m贸wi
naukowiec i podkre艣la, 偶e nie by艂y to regulacje
prewencyjne, lecz maj膮ce z艂ama膰 偶yczliw膮 postaw臋 Polak贸w wobec
呕yd贸w. Mimo to i tak znalaz艂y si臋 osoby, kt贸re zdecydowa艂y si臋
udziela膰 pomocy.
"Potwierdzaj膮 to badania 藕r贸d艂owe. Do ko艅ca 1942 roku polscy 呕ydzi w gettach przewa偶nie postrzegali wi臋kszo艣膰 Polak贸w jako 偶yczliwych i wsp贸艂czuj膮cych. Jak wida膰, Niemcy doszli do tego samego wniosku. Dlatego wprowadzili to ustawodawstwo. Dopiero w 1943 r. 呕ydzi zauwa偶yli, 偶e Polacy niech臋tnie im pomagaj膮. Przeci臋tny 呕yd nie zdawa艂 sobie sprawy z istnienia drako艅skich przepis贸w lub ma艂o go one obchodzi艂y. W ko艅cu jego los by艂 jednak du偶o ci臋偶szy - dla niego to by艂a kwestia prze偶ycia" - t艂umaczy Bogdan Musia艂 i zaznacza jednak, 偶e tylko przez masowy terror Niemcom uda艂o si臋 wzbudzi膰 w Polakach l臋k przed udzielaniem pomocy.
"Niemcy
wzi臋li Polak贸w na zak艂adnik贸w swojej zbrodniczej polityki. Ci,
kt贸rzy prze偶yli Holokaust, nie zastanawiali si臋 nad tym po 1945
roku. Tej wiedzy nigdzie nie ma - ani w Izraelu, ani w USA, ani w
Niemczech. Utrwali艂 si臋 tam obraz Polaka, kt贸ry niech臋tnie
pomaga. Tymczasem Niemcy, kt贸rzy tworzyli i
nadzorowali wykonywanie okupacyjnych przepis贸w, robili po wojnie
kariery. Nie znam 偶adnego przypadku, aby niemiecki prokurator czy
s臋dzia, czy policjant zosta艂 za to skazany, nawet zaocznie" -
uzmys艂awia historyk.
Jego zdaniem samo wprowadzenie
drako艅skich kar za pomoc 呕ydom zaprzecza k艂amliwej tezie o sile i
powszechno艣ci polskiego antysemityzmu.
"Ten
terror nie by艂 abstrakcyjny, tylko rzeczywisty. I dzia艂a艂.
I nie jest to zaskakuj膮ce: niech ka偶dy sam sobie zada pytanie, czy
pomaga艂by w takiej sytuacji, kiedy konsekwencj膮 za ukrycie dziecka
偶ydowskiego grozi艂aby 艣mier膰 jemu i jego w艂asnym dzieciom? Czy
istnieje moralne prawo nakazuj膮ce ryzykowa膰 偶ycie w艂asnych
dzieci? Mimo to znale藕li si臋 ludzie, kt贸rzy si臋 na to
zdecydowali. I jest to fenomen" - uwa偶a Musia艂.
Dlatego
- jak podkre艣la - kryteria dotycz膮ce nadawania tytu艂u
Sprawiedliwego w艣r贸d Narod贸w 艢wiata przez Instytut Yad Vashem w
Jerozolimie s膮 niesprawiedliwe. "Bo Du艅czyk nie ryzykowa艂
faktycznie nic, a polski ch艂op - wszystko. Po艣wi臋cenie, ryzyko i
bohaterstwo by艂y niepor贸wnywalne. Pomoc Polaka by艂a stokro膰
wi臋ksza ni偶 pomoc kogo艣 innego" - konkluduje profesor.
Z
Berlina Artur Ciechanowicz (PAP)
Odsy艂am te偶 do mojego innego tekstu:
zdj. Anna Hudyka |
zdj. https://www.gov.pl/web/uw-mazowiecki/78-rocznica-wybuchu-powstania-w-getcie-warszawskim--przeslanie-wojewody-mazowieckiego |
Komentarze
Prze艣lij komentarz