Pradawni Słowianie na letni wakacyjny weekend

Moi Mili❗❗❗😊

I tak nadszedł kolejny, piękny, słoneczny, upalny weekend❗❗❗😊☀🌡 Dlatego proponuję lekturę przeczytanej przeze mnie, jakiś czas temu, książki📖. Niestety, nie wiem, czy jej wydania zostały przetłumaczone na inne języki, niż polski. Jednakże zapewniam jest ona niezmiernie ciekawa❗

Anna Hudyka

Leonard J. Pełka (1929-2020), doktor nauk humanistycznych, wykładowca, religioznawca, socjolog, badacz demonologii ludowej, członek Polskiego Towarzystwa Religioznawczego. Autor kilkunastu książek, prawie 100 artykułów naukowych i kilkudziesięciu popularnonaukowych, recenzji oraz haseł encyklopedycznych, a także kolekcjoner: literatury, malarstwa, rzeźby z zakresu demonologii (kolekcja figur ludowych wyobrażeń diabłów). Za swoją działalność był wielokrotnie nagradzany.  

„U stóp słowiańskiego parnasu. Bogowie i gusła”, to jedna z książek Leonarda J. Pełki wprowadzająca nas w świat wierzeń, kultury oraz obyczajowości pradawnych Słowian.

Poznajemy wycinek tej niezmiernie ważnej części historii życia naszych przodków  w oparciu o wyznawane przez nich kulty. Autor stara się dać odpowiedzi na pytania: kim byli ich bogowie❓ Jaką rolę pełnili w społeczeństwie❓ Czy religia determinowała wszelkie działania❓ A także jakie były o nich zapatrywania, wyglądali i zostawali ukazywani.

Niestety, o owych istotach nie otrzymamy jednak zbyt drobiazgowych informacji, wynika to z faktu posiadania nikłej nam o nich wiedzy. Mimo wszystko dowiemy się czegoś o na przykład Światowidzie (bóg o czterech obliczach), gromowładnym Perunie, władającym ogniem Swarożycu, Trygławie, Welesie, Rugiewicie, Jarowitcie, Mokoszu, Dażbógu i innych mniejszych oraz lokalnych bóstwach.

Dostaniemy, także ogólny pogląd na miejsca kultu, rolę kapłanów, charakter obrzędów poszczególnych plemion.

Główne zagadnienia poprzedza krótkie omówienie ówczesnej epoki (jest ukazana przeszłość sprzed chrztu Mieszka I w 966 roku) z punktu widzenia historyczno-geograficznego oraz ukazanie ziem zamieszkałych przez Słowian i ich podział. Książka składa się z rozdziałów, którym przyporządkowane zostały określone tematy, a Leonard J. Pełka łączy kulturę materialną ze światem wiary.

Dla niektórych ciekawymi mogą być również informacje dotyczące pogańskich zwyczajów i tradycji zaadaptowanych przez chrześcijaństwo po swoim wkroczeniu nadając nową, katolicką wymowę. Przetrwały one do dziś w folklorze oraz kulturze ludowej (na przykład: dożynki, topienie marzanny, noc Kupały).

Przeczytamy też o stylu życia pradawnych Słowian, praktykach związanych z zawieraniem małżeństw, życiu rodzinnym, narodzinach dzieci, postrzyżynach, świątecznych obrzędach i innych. Ciekawostką jest na przykład, że kobiet nie traktowano jak ludzi, dopóki nie urodziły syna, jak również mogły być bezkarnie zabite przez męża.

„U stóp słowiańskiego parnasu. Bogowie i gusła” dającą cząstkowe wyobrażenie o naszych pradziejach należy na pewno uznać za pozycję naukową, na co wskazuje chociażby jej język momentami dość ciężki. Równocześnie trzeba zaznaczyć, że została napisana ponad pół wieku temu, a pierwsze wydanie miało miejsce w 1960 roku. Powstała na podstawie wtedy dostępnych źródeł i informacji (głównie na źródłach z XIX i początku XX wieku opisując wzajemne oddziaływanie i przenikanie się świata bogów i ludzi). Liczy też zaledwie 200 stron. Opisując pradawnych Słowian poprzez ich wierzenia, religię oraz wzajemne przenikanie się światów - ludzkiego wraz z istotami nadprzyrodzonymi jest wyłącznie zarysem tematu poznanemu dogłębnie przez nielicznych. W odróżnieniu od mitologii grackiej, rzymskiej, można nawet zaryzykować stwierdzenie, także egipskiej (którą mam zamiar mocno pogłębić), znanym nam w dość dużym stopniu płaszczyzna duchowości naszych przodków, ludzi bliższych zarówno pod względem geografii, jak i historii, stanowi praktycznie obcą😶. Przykre, ponieważ przez ten fakt okradamy samych siebie z licznych, jednocześnie niezmiernie interesujących treści❗ Tracimy częściowo swoją tożsamość, a zarazem wielkie źródło wiedzy oraz inspiracji.😶 Książka skierowana do chcących rozpocząć przygodę z tym niezmiernie fascynującym tematem lub chociaż poznać jego podstawy.

Chociaż w publikacji brakuje odwołań  do nowszych badań lub innych hipotez, jest niewielka ilość przypisów, tekstów źródłowych warto, a nawet powinniśmy, chociażby w tak nikłej formie znać nasze historyczne, kulturalne korzenie.

Wielkim plusem publikacji  są: zawarte w niej mapy, ilustracje oraz autentyczne przyśpiewki ludowe z tego dawnego nam okresu, krótkie omawianie tez swoich poprzedników i wspomniane wcześniej słowiańskie dziedzictwo w kulturze ludowej. Przeczytamy, także opisy początku Słowian w epoce brązu oraz cytaty z Herodota (484 – 426 rok przed naszą erą) – greckiego historyka nazywanego „Ojcem historii” i czasem „Ojcem geografii” o wilkołakach - Neurach z V wiek przed naszą erą będącą pierwszą historiograficzną o nich informacją.

Anna Hudyka