Rozegra się spektakl

Drugi post dotyczący najbliższej soboty – na niebie, na naszych oczach, rozegra się spektakl – zaćmienie Słońca. 🌞🌑

Wprawdzie będzie „częściowe”, ale mówimy o jednym z najważniejszych wydarzeń astronomicznych 2025 roku (to zaćmienie naszej dziennej gwiazdy w żadnej części globu nie będzie widoczne jako całkowite – maksymalna faza osiągnie 93,61% i będzie widoczne w rejonie północno-wschodniej Kanady). W Polsce powinno być dość dobrze widoczne z terenu całego kraju, chociaż stopień zakrycia tarczy słonecznej przez Księżyc będzie się różnił, i jeszcze taki „drobiazg” – panujące warunki atmosferyczne. Najlepszą obserwację przewiduję się w północno-zachodniej części – Księżyc🌕 przysłoni około 26 % tarczy naszej dziennej gwiazdy. ​W zależności od miejsca, 🕚zaćmienie rozpocznie się pomiędzy 11:30 a 12:00. Maksimum przypadnie około 12:30.🕛

zdj. Anna Hudyka

Zaćmienie Słońca.

Mowa o zjawisku astronomicznym, kiedy: Słońce, Księżyc i Ziemia znajdą się w jednej linii. Srebrny Glon pomiędzy naszą dzienną gwiazdą (Słońcem), a Błękitną Planetą rzuci cień na nią i tym samym przysłoni światło słoneczne. W zależności, jak dokładnie ciała niebieskie są ustawione względem siebie wyróżniamy trzy rodzaje zaćmień: 

Zaćmienie całkowite, pełne – dochodzi do niego, gdy Księżyc znajdzie się pomiędzy Słońcem, a Ziemią – owe trzy ciała niebieskie „położą się” na jednej płaszczyźnie. Księżyc przechodząc pomiędzy nimi rzuca cień na Ziemię i stąd możemy obserwować zaćmienie naszej dziennej gwiazdy. Niebo stanie się ciemniejsze, jakby był świt lub zmierzch.

Zaćmienie częściowe – występuje, gdy obserwator nie znajduje się wystarczająco blisko przedłużenia linii łączącej Słońce i Księżyc, by znaleźć się całkowicie w cieniu Księżyca, lecz jest na tyle blisko, iż obejmie go półcień. Tylko fragment Księżyca przesłania tarczę Słońca. Owe zaćmienie występuje również, kiedy mamy zaćmienie całkowite – pamiętajmy – pełne przesłonięcie tarczy słonecznej widoczne jest tylko w wąskim pasie. Poza tym przed zaćmieniem całkowitym mamy fazę częściową. Ponadto sytuacja, gdy oprócz warunku nowiu i bliskości ekliptyki (okrąg wielki na sferze niebieskiej, po którym w ciągu roku pozornie porusza się Słońce obserwowane z Ziemi) spełniony jest warunek wyjątkowej bliskości Księżyca.

Zaćmienie obrączkowe – Księżyc w całości nasuwa się na tarczę słoneczną, jednak znajdzie się dużo dalej, niż podczas zaćmienia całkowitego – mamy zaćmienie obrączkowe. Słońce ma większy widoczny rozmiar kątowy, niż Księżyc. Owe zaćmienie różni się od całkowitego, gdyż występuje, gdy Księżyc znajduje się bliżej swojej maksymalnej odległości od Ziemi na swojej orbicie. Zacieniony wygląda na mniejszy od tarczy Słońca, jego cień nie będzie wystarczająco długi, by dotrzeć do Ziemi. Obrączkowe zaćmienie trwa zazwyczaj dłużej, niż całkowite i powstanie „pierścień ognia”.

Mówiąc o zaćmieniach Słońca – rocznie na kuli ziemskiej widoczne są, co najmniej dwa te astronomiczne zjawiska (jak kiedyś gdzieś przeczytałam nie więcej jednak, niż pięć – z tych najwyżej trzy są całkowite) – tak było na przykład w  1993 roku (dwa) i w 1935 (pięć). Statystycznie na danym obszarze całkowite zaćmienie Słońca występuje, co 370 lat, zdarza się jednak, że w danym regionie możemy zjawisko obserwować częściej (np. Brisbane w Australii 5/04/1856, 25/03/1857, Angola – 21/06/2001, 4/12/2002, w Polsce – okolice Hrubieszowa 8/07/1842, 28/07/1851).

Ostatnie zaćmienie Słońca możliwe do obserwacji w Polsce miało miejsce 25/10/2022. Następne nastąpi właśnie w sobotę 29.03.2025. Natomiast najbliższe obrączkowe 13/07/2075, a całkowite zaćmienie 7/10/2135 roku (Dolny Śląsk, Małopolska).

Pełnego zaćmienia słońca możemy się spodziewać w sierpniu 2026 roku w północnej Hiszpanii, w 2027 roku ponownie w Hiszpanii oraz m.in. w Tunezji i Egipcie.

 Zaćmienie Słońca widziane z Dąbrowy Tarnowskiej 25/10/2022